Τη νύχτα, το χρηματοοικονομικό κέντρο γίνεται μια πόλη-φάντασμα. Εδώ δέν κατοικεί σχεδόν κανένας. Το χρήμα όμως, δέν σταματά να κινείται. Αντίθετα. Το Χρηματιστήριο τού Λονδίνου είναι το μοναδικό μαζί με αυτό τής Νέας Υόρκης, που δέν έκλεισε ποτέ. Ακόμη και στον πόλεμο. Το ότι η πατρίδα τού Ουίνστον Τσώρτσιλ και τής Μάργκαρετ Θάτσερ είναι μέχρι και σήμερα μιά παγκόσμια δύναμη το οφείλει πιθανόν σε αυτή τη συνοικία-φάντασμα.
Το Σίτι τού Λονδίνου
|
Το Σίτι ξέρει να προστατεύεται από τα περίεργα βλέμματα. Ελάχιστοι κατάφεραν να έχουν πρόσβαση στα μυστικά του. Ο οικονομολόγος Τζων Κρίστενσεν αφιέρωσε την ζωή του σε αυτό: «Όποιος περάσει τα σύνορα αυτής τής αυτόνομης περιοχής θα πέσει μπροστά σε αγάλματα γρύπα». Ο γρύπας είναι μυθολογικό τέρας, μισό λιοντάρι, μισό δράκος, που φυλάει το θησαυρό. Είναι το σύμβολο τής περιοχής, που δεσπόζει στην είσοδο.
| Ποια ιστορική συγκυρία κατέ- στησε το Σίτι τη βασικότερη οικονομική περιοχή τού πλα- νήτη; Εδώ γίνονται οι μισές διεθνείς εισαγωγές στο Χρη- ματιστήριο. Εδώ συγκεντρώ- νεται το 80% των κεφαλαίων αντιστάθμισης κινδύνου. Όλα αυτά είναι καρπός μιάς μακράς ιστορίας μιάς μεσαιω- νικής πόλης υπό τη διοίκηση τού θεού και ανεξάρτητης από το Στέμμα εδώ και χίλια χρόνια. Το γεγονός αυτό κα- θιστά το Σίτι την πιό παλιά πο- λιτική οντότητα του κόσμου. Μέσα στους αιώνες, το χρήμα αυξανόταν στο Σίτι. Χωρίς το Σίτι το Ηνωμένο Βασίλειο δέν θα χρηματοδοτούσε την αποι- κιακή του εξάπλωση, τους πο- λέμους κατά τού Ναπολέοντα και την βιομηχανική επανά- σταση. Χάρη στο Σίτι το Στέμ- μα πραγματοποίησε τα μεγάλα του όνειρα. Και τo Σίτι δέν χά- νει ευκαιρία να τού το θυμίζει. |
|
| Το Temple Bar, κοντά στον Άγιο Παύλο, είναι ένα πολύ συμβολικό σημείο. Εδώ, μονάρχες και ηγεμόνες έπρεπε να παρα- δώσουν τα όπλα τους προτού τεθούν υπό την προστασία τού Σίτι. Η βασίλισσα Βικτώρια, στην αδαμάντινη επέτειό της αναγκάστηκε να βγάλει τα διακριτικά της. Την υποδέχτηκαν με το σπαθί, που πρό- σφερε η Ελισάβετ στα εγκαίνια τού Βασι- λικού Χρηματιστηρίου, που βρίσκεται στην πλατεία Pater Noster. Ο τόπος έχει ιστορική βαρύτητα. Υπάρχει οδός Ave Maria και οδός Amen. Ένας τόπος αφιερωμένος στο θεό και το χρήμα, αλλά σίγουρα όχι στην δημοκρατία. |
Ο ιστορικός, λόρδος Μόρις Γκλάσμαν, είναι από τους λίγους βρετανούς πανεπιστημιακούς, που μελέτησε την πολιτική τού Σίτι και το πώς αυτή η μεσαιωνική πόλη έγινε ο ακρογωνιαίος λίθος τού βρετανικού οικοδομήματος. Το Σίτι διέθετε Κοινοβούλιο πολλούς αιώνες πριν η μοναρχία γίνει κοινοβουλευτική. Ιδρύθηκε αρχικά από «ελεύθερους πολίτες» γνωστούς ως «freemen». Το City είναι η ιστορική γενέτειρα τής βρετανικής δημοκρατίας. Γιά την εκλογή των μελών τού κοινοβουλίου εφάρμοσε ένα πολύπλοκο εκλογικό σύστημα, που αντίστοιχό του δέν υπάρχει στον κόσμο. Δικαίωμα ψήφου έχουν οι κάτοικοι τού Σίτι, αλλά και οι επιχειρήσεις, που βρίσκονται εκεί και φυσικά οι «επίτιμοι πολίτες». Πρόκειται γιά τίτλο τιμής, που δινόταν κατ΄εξαίρεση σε προσωπικότητες της Βρετανίας ή τού εξωτερικού. Υπήρχαν εταιρείες, όπως η Goldman Sachs και κινέζικες τράπεζες, φιλικά προσκείμενες προς τον κομμουνισμό, που ψήφιζαν στις εκλογές τού City με καθ΄όλα νόμιμο τρόπο.
| Δέν είναι εύκολο να κατανοή- σουμε πώς το κεφάλαιο κατέ- κτησε την πιό ιδιόρρυθμή και την πιό άκρως δημοκρατική πόλη τού κόσμου. Υπάρχει κάτι ακόμη πιό αξιοπερίεργο. Έχοντας τον τίτλο τού επίτι- μου πολίτη τού Σίτι μπορεί να ψηφίζει και ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Το ίδιο και ο Τζωρτζ Μπους. Υπάρχουν στιγμές, που όλα αυτά με κάνουν να απορώ. Το Σίτι διαθέτει δική του κυ- βέρνηση με την ονομασία City of London Corporation. Επικεφαλής της είναι ο λόρ- δος δήμαρχος, που εκλέγεται από το Εμπορικό Επιμελητήριο, το οποίο διαδραματίζει αιώνες τώρα έναν ενεργό ρόλο στην πολιτική. |
|
Στο Λονδίνο, ο δήμαρχος εκλέγεται από τον λαό και είναι ο Μπόρις Τζόνσον, που δέν έχει ουσιαστική εξουσία. Υπάρχει όμως, κι άλλος «δήμαρχος», που δέν εκλέγεται από κανέναν, αλλά έχει μεγάλη δύναμη και είναι ο λόρδος δήμαρχος τού Σίτι.
Το άγαλμα των προβάτων | Στη διπλανή φωτογραφία φαί- νεται το άγαλμα των προβάτων με τον Freeman, τον ελεύθερο πολίτη, που περνούσε με τα ζώα του τη γέφυρα τού Λονδίνου. Το Λονδίνο ήταν τότε το εμπο- ρικό κέντρο τής Ευρώπης και οι freemen δέν αναγκάζονταν να πληρώνουν φόρους. Η ιστορία τού Σίτυ συνδέεται αρκετά με την απέχθεια προς τους φόρους. Υπερασπιζόμενο με κάθε τρόπο τα φορολογικά του προνόμια το Σίτι απέκτησε καθεστώς εξαί- ρεσης, ένα είδος ασυλίας. Προνό- μιο, που οφείλει, στο ότι ήταν διαχειριστής των οικονομικών τού βασιλείου. |
Μετά το τέλος τής βρετανικής αυτοκρατορίας, η βρετανική δύναμη άρχισε να αναβιώνει στο τέλος τού ‘50. Οι επιφανείς άνθρωποι τού Σίτι τοποθετώντας προ τετελεσμένου την πολιτική δύναμη μετέτρεψαν τα απομεινάρια τής βρετανικής αυτοκρατορίας, τις Μπαχάμες, τις Παρθένους Νήσους, τα νησιά Κέιμαν, το Γιβραλτάρ και τα αγγλονορμανδικά νησιά σε φορολογικούς παραδείσους.
Το Λονδίνο βρίσκεται στην καρδιά ενός γαλαξία με δορυφόρους. Την τελευταία φορά, που μετρήσαμε τους φορολογικούς παραδείσους, απαριθμήσαμε συνολικά εξήντα χώρες. Οι μισές προέρχονται απ΄ευθείας από την πρώην βρετανική αυτοκρατορία. Ανεξάρτητα από το αν έχουν βρετανική σημαία συνδέονται στενά με το Σίτι τού Λονδίνου. Λειτουργούν σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο. Επικουρούνται από τις αγγλικές τράπεζες, που βρίσκονται το Σίτι.
Έτσι, το Λονδίνο είναι ταυτόχρονα το μεγαλύτερο οικονομικό κέντρο και ο μεγαλύτερος φορολογικός παράδεισος τού πλανήτη. Δημιουργώντας υπεράκτια κέντρα, όπου εφαρμόζεται το τραπεζικό απόρρητο και η μή φορολόγηση, το Σίτι δημιουργεί το κλειδί γιά τη μελλοντική παγκοσμιοποίηση. Το προδιαγράφει, κατά κάποιον τρόπο.
Η πλειοψηφία των διεθνών επενδύσεων πραγματοποιούνται μέσω των υπεράκτιων κέντρων. Συμφέρει περισσότερο φορολογικά και είναι λιγότερο περιοριστικό νομικά. Η πλειοψηφία τού παγκόσμιου εμπορίου γίνεται υπερακτίως, τουλάχιστον επισήμως. Αυτό επιτρέπει στις πολυεθνικές να μεταφέρουν το κέρδος από την χώρα, όπου αυτό δημιουργήθηκε, προς αυτές τις χώρες. που μπορούν να φοροδιαφεύγουν.
Τα υπεράκτια κέντρα έχουν αναγνωριστεί εδώ και χρόνια από την κυβέρνηση και την εφορία τής Βρετανίας. Είναι φορολογική βελτιστοποίηση. Φυσικά, αυτό αφορά ανθρώπους, που έχουν πολλά λεφτά. Δέν αφορά όλο τον κόσμο. Θα λέγαμε, ότι είναι ελκυστικά γιά όποιον θέλει να δραστηριοποιηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι φορολογικοί παράδεισοι είναι στο επίκεντρο τής παγκοσμιοποίησης. Αποτελούν την κύρια αδυναμία της. Εκπλήσσομαι, που οι περισσότεροι οικονομολόγοι αποσιωπούν τους φορολογικούς παραδείσους, ενώ βρίσκονται στην καρδιά τής παγκοσμιοποίησης και μας δείχνουν γιατί απέτυχε να ανταποκριθεί στις φιλοδοξίες τού κόσμου.
Η απελευθέρωση των οικονομικών αγορών τη δεκαετία τού ’80, που προωθήθηκε μεταξύ άλλων απ’ το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, οδήγησε σε μία ταχύτατη αύξηση των οικονομικών ποσών, που υπήρχαν στους φορολογικούς παραδείσους. Εδώ δέν μιλάμε πλέον γιά δισεκατομμύρια, αλλά για χιλιάδες δισεκατομμύρια.
Σύμφωνα με τα τελευταία νούμερα, μιλάμε για 20 χιλιάδες δισεκατομμύρια. Είναι πολλά τα λεφτά. Γιά να δώσουμε μία εικόνα τού μεγέθους αρκούν γιά να έλθει σε ισορροπία η σημερινή οικονομική κρίση. Και αν παίρναμε τους φόρους από τους τόκους αυτών των χρημάτων θα μπορούσαμε να χρηματοδοτήσουμε το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών κατά τής φτώχειας.
Η οικονομική κρίση τού 2008-2009 οδήγησε τις κυβερνήσεις παγκοσμίως να σκεφτούν σχέδια διάσωσης των τραπεζών. Με 1.800 δισεκατομμύρια ευρώ, το βρετανικό σχέδιο διάσωσης θα είναι το πιό μεγάλο απ’ όλα. Η τραπεζική αναταραχή ήταν τόσο μεγάλη, ώστε η Επιτροπή του Δημόσιου Ταμείου αποφάσισε να εξετάσει πιό βαθιά το ρόλο τού οικονομικού τομέα στο ξέσπασμα τής κρίσης.
Γιατί το Λονδίνο συντηρεί αυτή τη σχέση με τις υπερπόντιες χώρες; Τζέρσεϊ, Γκέρνσεϊ, Nήσος τού Μαν, Σαρκ. Υπάρχουν πλέον αποδείξεις, ότι σ’ αυτές τις άναρχες περιοχές κυκλοφορεί βρώμικο χρήμα. Όταν το Σίτι έχει χρήματα, που προτιμά να μήν τα διαχειρίζεται άμεσα, τα στέλνει στο Τζέρσεϊ. Αλλά γιατί εκεί; Γιατί η νομοθεσία εκεί έχει παραλείψεις. Εκεί υπάρχει το απόρρητο και το σύστημα των τραστ. Όλο αυτό το σύστημα δίνει στο Λονδίνο αυτό το χρώμα, την ιδέα τής υπεράκτιας, που είναι πολύ χρήσιμη γιά τις «γαλαζοαίματες» τράπεζες.
Η μελέτη τού κόσμου των υπεράκτιων εταιρειών είναι μία πολύπλοκη διαδικασία ενίοτε επικίνδυνη και συχνά τρομακτική. Ο Τζον Κρίστενσεν εργάζεται ως σύμβουλος ανάπτυξης στην Μαλαισία. Εκεί ήρθε για πρώτη φορά αντιμέτωπος με έναν φορολογικό παράδεισο. Εδώ υπεξαιρούνται οι αποταμιεύσεις των αγροτών τής Μαλαισίας. Θέλοντας να εξετάσει τον τρόπο λειτουργίας των υπεράκτιων, ο Κρίστενσεν έπιασε δουλειά σε μία τράπεζα στην νήσο Τζέρσεϊ. Στην συνέχεια, έγινε οικονομικός σύμβουλος τής κυβέρνησής τους. Ο Τζον Κρίστενσεν έμεινε 14 χρόνια στο νησί. Σήμερα, είναι ένας από τους καλύτερους ειδικούς σε θέματα φορολογικών παραδείσων και τραπεζικών απόρρητων.
Ο ίδιος λέει: «Δέν φανταζόμουν ποτέ, ότι η εγκληματικότητα, που είδα στο Τζέρσεϊ, μπορεί να υπάρχει σε μία οικονομία τής αγοράς: κοινοπραξίες λονδρέζικων επιχειρήσεων, που αποτελούσαν οικονομικό έγκλημα κι όμως καλύπτονταν χάρη στις υπεράκτιες εταιρείες. Είδα γάλλους και γερμανούς πολιτικούς να καταφεύγουν σε υπεράκτιες γιά απάτη και υπεξαίρεση. Φυσικά και είδα φοροδιαφυγές στο βιομηχανικό τομέα. Αυτό το περίμενα. Δέν περίμενα όμως, να δω κι άλλου είδους εγκλήματα. Το πιό εντυπωσιακό κι αυτό, που ίσως μου έκανε περισσότερη εντύπωση στο Τζέρσεϊ, ήταν, ότι όλοι ήταν ενήμεροι. Όλοι έκαναν τα "στραβά μάτια". Φρόντιζαν, έτσι ώστε να μήν ξέρουν και να μήν βλέπουν τίποτα. Δέν ρωτούσαν γιά να μήν ακούσουν ψέματα. Ήξεραν πολύ καλά σε τί χρησίμευαν οι υπεράκτιες εταιρείες και τα τραστ».
Υπάρχει ένας χρυσός κανόνας στους τραπεζίτες. Ένας τραπεζίτης δέν διαχειρίζεται ποτέ και σε καμμία περίπτωση ποσά, που δέν είναι εντελώς καθαρά. Να είστε σίγουροι για αυτό. Αν τον ρωτήσετε αν αμφέβαλε ποτέ γιά την προέλευση των χρημάτων ιδίως αν αυτά τα χρήματα τα διαχειρίζεται το ίδρυμά του θα σάς απαντήσει αμέσως: «Κάναμε τα πάντα. Τα προσέξαμε όλα. Είμαστε νόμιμοι και σύμφωνοι με όλα τα απαιτούμενα κριτήρια».
Κάποτε, ένας αξιωματούχος δήλωσε ενώπιον της Βουλής των Κοινοτήτων: «Αν θέλετε να κρύψετε μία καρφίτσα θα την βάζατε μέσα σε αχυρώνα. Γιά το ξέπλυμα τού μαύρου χρήματος, το Λονδίνο είναι ο ιδανικός αχυρώνας». Όλοι γνωρίζουν, ότι το Σίτι έγινε το θέατρο μερικών από τα μεγαλύτερα οικονομικά σκάνδαλα τού ’90, όπως το σκάνδαλο με την BCCI, η οποία ξέπλενε χρήματα από κοκαΐνη και τρομοκρατία. Ή το σκάνδαλο με την τράπεζα Barings, που κατέρρευσε λόγω των παράλογων κινήσεων ενός υπαλλήλου.
Ο κόσμος δέν αγνοεί πιά, ότι εξαιτίας τού Σίτι και των υπεράκτιων δορυφόρων του πολλοί ισχυροί άνδρες από τη Νιγηρία, το Πακιστάν, την Αίγυπτο και την Ταϊλάνδη κατάφεραν να κρύψουν τα χρήματα τής διαφθοράς. Ότι οι μεγάλες πολυεθνικές και οι ρώσοι μεγιστάνες κατάφεραν να κρύψουν τις μυστικές τους καταθέσεις. Ότι οι τραπεζίτες τού Βατικανού ξέπλυναν τα χρήματα τής ιταλικής μαφίας. Ένα σωρό παράνομες εισροές κεφαλαίων, την ύπαρξη των οποίων δέν θα μάθουμε ποτέ εκτός κι αν γίνει κάποιο λάθος.
| Ο Ρομπέρτο Κάλβι βρέθηκε κρεμασμένος σε μιά γέφυρα το 1982 με πέτρες στις τσέπες του. Ο Κάλβι ήταν ο «τραπεζίτης τού θεού», ο τραπεζίτης τού Βατικανού. Το Σίτι είχε πάντοτε μία πολύπλοκη σχέση με το θεό. Εδώ λένε «Domine dirige nos», δηλαδή: «ο θεός μάς οδηγεί». Καθοδηγητής ήταν ο επίσκοπος τού Λονδίνου, που υποδέχτηκε τον Γου- λιέλμο τον Κατακτητή γιά να εξασφαλίσει την ελευθερία τού Σίτι. |
|
Το Λονδίνο είναι σαν ένα πολύπλοκο δίκτυο σωληνώσεων. Δέν υπάρχει αμφιβολία: το Λονδίνο είναι μαγνήτης γιά τους πλουσιότερους ανθρώπους τού κόσμου. Δεν είναι τυχαίο, που τα χρήματα είναι συχνά αμφίβολης προέλευσης. Γιατί το Λονδίνο είναι τόσο ελκυστικό σε όσους χειρίζονται βρώμικο χρήμα; Αυτό οφείλεται σε μία περίεργη πεποίθηση, που υπήρχε πάντα, σύμφωνα με την οποία το Λονδίνο βρίσκεται στην κορυφή. Ότι το Λονδίνο είναι σε πρώτο πλάνο, ότι είναι κάτι ξεχωριστό. Ότι βρίσκεται στο επίκεντρο των προτύπων ποιότητας. Αυτό έχει να κάνει με την ιδιότητα τού άγγλου. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι γιά όποιον ξεπλένει βρώμικο χρήμα η σφραγίδα τής ανωτερότητας.
Η υποδοχή και η ανάπτυξη τού χρήματος είναι μία παλιά παράδοση στο Σίτι και ο σεβασμός στις παραδόσεις είναι δεύτερη φύση σχεδόν ένας λόγος ύπαρξης γιά την Μεγάλη Βρετανία. Η διαχρονική κομψότητα και το άρωμα τού σεβασμού γοητεύουν τους μεγάλους διαχειριστές κεφαλαίων.
Θα πρέπει να σταματήσει η άποψη, ότι οι φορολογικοί παράδεισοι χρησιμεύουν πρωτίστως στο ξέπλυμα μαύρου χρήματος από ναρκωτικά ή από εγκλήματα, διότι αυτή η λειτουργία είναι πολύ περιορισμένη. Οι φορολογικοί παράδεισοι εξυπηρετούν καταρχάς τις τράπεζες. Τις επιχειρήσεις και τις ισχυρές ελίτ. Χρησιμοποιούν τους φορολογικούς παραδείσους μ’ ένα τρόπο, που στα χαρτιά είναι απολύτως νόμιμος. Η απομάκρυνση των χρηματικών ροών από τον κρατικό έλεγχο είναι πλέον συνήθης πρακτική στον κόσμο των μεγάλων επιχειρήσεων. Οι φορολογικοί παράδεισοι είναι ένα μέσο αποπροσανατολισμού.
Το κλειδί γιά την λειτουργία των υπεράκτιων βρίσκεται στο τραπεζικό απόρρητο. Το τραπεζικό απόρρητο δέν δημιουργήθηκε τυχαία. Κατασκευάστηκε εσκεμμένα και μάλιστα με νόμιμους μηχανισμούς. Η πορεία, που ακολουθείται, είναι χαρακτηριστική. Το χρήμα προωθείται μέσα από σταθμούς, δηλαδή δέν έρχεται απευθείας από την Ασία ή την Ρωσία στο Λονδίνο ή τα υπόλοιπα κέντρα. Συνήθως, τα χρήματα περνούν πρώτα από άλλον σταθμό. Στην περίπτωση τής Ρωσίας από την Κύπρο.
Η «εξαφάνιση» των χρημάτων γίνεται μέσα από έναν κύκλο. Το χρήμα περνά από διάφορα στάδια. Το χρήμα μετατρέπεται, ανακατεύονται οι προελεύσεις και γίνεται σχεδόν αδύνατο να εντοπιστεί η πηγή τους.
Τα περισσότερα τραστ υπεράκτιων, υιοθέτησαν τη «ρήτρα διαφυγής». Αυτή, τους επιτρέπει να «δραπετεύσουν» άμεσα. Με την πρώτη υπόνοια ελέγχου, εξαφανίζονται από την χώρα γιά να εμφανιστούν αργότερα με άλλη ονομασία, με άλλους εντολείς και με άλλη δικαιοδοσία. Τέρμα οι ρώσικες μπάμπουσκες, όπου μέσα βρίσκεις μία άλλη κούκλα. Εδώ ανοίγεις την μπάμπουσκα κι ανακαλύπτεις, ότι η επόμενη έχει εξαφανιστεί. Κι όλα αυτά γίνονται με απόλυτη νομιμότητα. Έτσι, εμποδίζεται οποιαδήποτε έρευνα είτε από την αστυνομία είτε από την εφορία ή από οποιαδήποτε άλλη αρχή.
Αφού καλυφθούν τα ενοχοποιητικά στοιχεία, το μόνο που μένει, είναι να επανεμφανιστεί το χρήμα με κάλυμμα μία έντιμη βιτρίνα αν αυτό είναι εφικτό. Η παγκόσμια πρωτεύουσα τής οικονομίας, το Λονδίνο, είναι μία έντιμη βιτρίνα.
Στόχος δέν είναι να μείνει το χρήμα στο Γιβραλτάρ, τη Μάλτα ή την Κύπρο. Δέν είναι μεγάλα οικονομικά κέντρα. Στόχος είναι να φτάσουν τα χρήματα στο Λονδίνο. Όταν φτάσουν, θα είναι πλέον στο καταφύγιο των επενδύσεων. Θα φαίνονται ως καθαρά χρήματα. Στην συνέχεια, μπορούν να ξαναφύγουν απ΄ το Λονδίνο γιά να επενδυθούν σε οποιαδήποτε χώρα σχεδόν αφορολόγητα.
| Γιά να λειτουργήσει πλήρως ο μη- χανισμός των φορολογικών παρα- δείσων μένει ένα τελευταίο στάδιο. Θα ήταν το Λονδίνο αυτό, που εί- ναι σήμερα, χωρίς το απόρρητο, τα φορολογικά τεχνάσματα κι όλα αυτά, που το καθιστούν φορολο- γικό παράδεισο; Κατά την άποψή μου, απολύτως όχι. Αυτή άλλωστε, είναι και η βασική αρχή των πωλή- σεων στο Λονδίνο. Η αρχή αυτή δέν ήρθε ουρανοκατέ- βατη. Δημιουργήθηκε με διακριτικό- τητα και μεγάλη προσοχή υπό την ασφυκτική πίεση τού ίδιου τού Σίτι και με τις ευλογίες τής πολιτικής εξουσίας τού Γουέστμινστερ. |
Το Σίτι δέν δέχτηκε ποτέ να παραχωρήσει ούτε ένα εκατοστό από την κυριαρχία του κι απ’ όλα τα προνόμια, που τόσο δύσκολα απέκτησε. Η αλήθεια είναι, ότι ασκεί αποτελεσματική, αλλά και αξιοπερίεργη επιρροή. Ο πρωθυπουργός δίνει κάθε χρόνο ομιλία στο «Guildhall». Ο υπουργός οικονομικών επισκέπτεται κάθε χρόνο την κατοικία τού λόρδου δημάρχου. Αλλά η κυβέρνηση τού Σίτι έχει κάτι ακόμη πιό ενδιαφέρον: είναι ο τρόπος, που ο καπιταλισμός εκπροσωπεί τα συμφέροντά του. Όλως περιέργως, έχουν έναν μή εκλεγμένο εκπρόσωπο στο βρετανικό κοινοβούλιο. Πρόκειται, γιά ένα παλιό αξίωμα. Αυτό, που λέγεται «Remembrancer».
| Ο Remembrancer εμφανίστηκε περίπου το 1520. Ο ρόλος του ήταν η υπεράσπιση των συμφε- ρόντων τού Σίτι στο Κοινοβού- λιο. Κάθεται δίπλα απ’ τον πρό- εδρο τής Βουλής των Κοινοτή- των. Είναι ο μόνος λομπίστας, που έχει έδρα στο Κοινοβούλιο. Προκαλεί έκπληξη. Μπορεί να μπει στην αίθουσα και να ενη- μερώσει τους βουλευτές. Ο Rememrancer φροντίζει γιά την εξασφάλιση των ιστορικών δικαιωμάτων και προνομίων τού Σίτι. |
Ο σημερινός Remembrancer ονομάζεται Ντάμπλ. Το έργο του είναι να υπενθυμίζει στο Κοινοβούλιο πού εδρεύει η πραγματική εξουσία.
Ο πρώην πρωθυπουργός, Χάρολντ Ουίλσον, είχε συγκρουστεί με τον διοικητή τής Τράπεζας της Αγγλίας. Μετά από έναν έντονο διαξιφισμό γιά την οικονομική πολιτική ο Ουίλσον ρώτησε τον διοικητή: «Ποιός κυβερνά αυτή τη χώρα; Εσείς ή εγώ;». Τώρα ξέρουμε: η Μεγάλη Βρετανία κυβερνάται από το Σίτι τού Λονδίνου.
Η προτεραιότητα τού Εργατικού Κόμματος με τον Τόνι Μπλερ και κυρίως τον Γκόρντον Μπράουν ήταν ν’ αποδεχτεί την υπεροχή των οικονομικών κεφαλαίων και να παραχωρήσει την οικονομική ανάπτυξη στο Σίτι. Το Εργατικό Κόμμα άφησε το πεδίο ελεύθερο γιά το Σίτι. Υπολόγιζαν στα χρήματα τού Σίτι γιά να χρηματοδοτήσουν την εσωτερική κι εξωτερική πολιτική. Ήταν η εποχή των «χαλαρών ρυθμίσεων». Οι χαλαρές ρυθμίσεις σύντομα εφαρμόστηκαν σε όλους τους τομείς. Οι Εργατικοί όμως, μπορούσαν να υπερηφανεύονται, ότι είχαν χρήματα γιά σχολεία και νοσοκομεία.
Ο Γκόρντον Μπράουν έκανε συμμαχία με το Σίτι ξεχνώντας, ότι το κεφάλαιο είναι άπιστη ερωμένη. Και νομίζω ότι απέτυχε.
Στις αρχές τής δεκαετίας τού 2000, η βρετανική κυβέρνηση έφτασε στο σημείο να πουλήσει, τα κτίρια τής εφορίας. Να πουλήσει δηλαδή, την ακίνητη περιουσία της σε μία ιδιωτική εταιρεία με έδρα κάποιο φορολογικό παράδεισο. Έτσι, τα χρήματα απ’ τα ενοίκια, που πλήρωνε το κράτος, γιά τα κτίρια τής εφορίας σε όλη την χώρα, καταλήγουν σήμερα σε ιδιωτικούς λογαριασμούς, σε κάποιον φορολογικό παράδεισο. Είναι η απόλυτη παράνοια!
| Στα τέλη τού 2007, το Σίτι είναι η πρώτη ευρωπαϊκή περιοχή, που πλήττεται απ’ την οικονομι- κή κρίση, που είχε χτυπήσει τις Η.Π.Α. μερικούς μήνες πριν. Οι μεγάλες τράπεζες της χώρας είναι στα πρόθυρα κατάρρευσης. Τότε, ο Γκόρντον Μπράουν ήλθε αντιμέτωπος με την μοίρα του: να σώσει, όχι την οικο- νομία, αλλά το Σίτι. Σκέφτηκε, ότι το πεπρωμένο τού Εργατι- κού Κόμματος ήταν να σώσει τη διεθνή οικονομία και την υπεροχή τού Σίτι. Δέν ξέρω αν είχε καταλάβει την διαφορά μεταξύ μοίρας και πεπρωμένου. |
|
Τελικά, το Σίτι ανέβασε και κατέβασε την καριέρα τού Γκρόντον Μπράουν. Αναμενόμενα και τα δύο.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια, το μόνο, που λένε οι νεοφιλελεύθεροι, είναι ότι τίποτα απ’ όλα αυτά δέν είναι τόσο σοβαρό. Το χρήμα κυκλοφορεί και είναι ωραίο, που η παγκοσμιοποίηση λειτουργεί μιά χαρά. Μόνο, που σήμερα βλέπουμε, ότι το χρήμα δέν χρησιμοποιείται με, πραγματικά, πρωτοποριακούς τρόπους. Στην πραγματικότητα, τα χρήματα προκαλούν πτώση στις αγορές.
Σε γενικές γραμμές, τα χρήματα υπάρχουν γιά να μετακινηθούν γρήγορα, για να μεγιστοποιήσουν τα κεφαλαιακά κέρδη μέσω επενδύσεων σε μετοχές ή μέσω τής διεθνούς κερδοσκοπίας. Ξέρουμε, ότι σήμερα υπάρχουν εταιρείες στην Ευρώπη και την Αμερική, που έχουν αποθέματα-ρεκόρ ρευστότητας απλώς γιατί δέν ξέρουν πιά πού να τοποθετήσουν τα χρήματά τους.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οικονομία υφίστανται νομικούς περιορισμούς και αυστηρές ρυθμίσεις παρόμοιες με αυτές, που υπάρχουν κι αλλού στην Ευρώπη. Όμως, ο έλεγχος των οικονομικών συναλλαγών των υπεράκτιων καθιστά το έργο των αρχών ιδιαίτερα πολύπλοκο. Το τεράστιο μέγεθος τού όγκου, που διακινείται, καθιστά σχεδόν αδύνατον τον έλεγχο.
Οι άνθρωποι, που διαχειρίζονται την οικονομία μας, δέν είναι πλήρως ενημερωμένοι και δέν πληρώνονται καλά. Οι καλύτεροι εξ αυτών πιέζονται από τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος επιθυμεί να τους προσλάβει. Είναι μία κατάσταση θλιβερή, τραγική και επίπονη. Μετά από ένα επίπεδο κατάρτισης είναι σίγουρο, ότι θα επιδιώξουν να εργαστούν στον ιδιωτικό τομέα. Και όταν το πετύχουν, φυσικά, δέν μεταφέρουν μόνο την φαιά ουσία τους. Κουβαλούν και τις γνώσεις τους από τον δημόσιο τομέα και τα μέτρα, που λαμβάνει κατά τής απάτης. Έτσι, ο ιδιωτικός τομέας μπορεί να γνωρίζει τα κενά τού νόμου και να ξέρει πώς θα ελιχθεί στους ελέγχους τού κράτους. Κι έτσι οι εποπτικές αρχές βρίσκονται σε δύσκολη θέση.
Η οικονομική κρίση τού 2008-2009 ήταν μία ιστορική, αλλά χαμένη ευκαιρία γιά μεταρρύθμιση τής διεθνούς οικονομίας. Αφού πέρασε η περίοδος των τύψεων και τής μετάνοιας, το Σίτι επέστρεψε σιγά-σιγά στις παλιές του συνήθειες. Το να επιβιώνεις χωρίς να χρειαστεί ν’ απαρνηθείς ούτε το τραπεζικό απόρρητο ούτε την φοροδιαφυγή είναι ένα πρώτης τάξεως κατόρθωμα.
Κάθε χρόνο χάνονται 150 δισεκατομμύρια ευρώ από φοροδιαφυγές. Το ποσό είναι τεράστιο. Αν ο βρετανικός λαός αντιλαμβανόταν το μέγεθος τού τί συμβαίνει, αν ήξερε, ότι θα μπορούσε να έχει καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες και επιπλέον μείωση των φόρων πιστεύω, ότι θα διαδήλωνε περισσότερο στους δρόμους.
Ιδιοκτήτης τού «Topshop» είναι ο δισεκατομμυριούχος σερ Φίλιπ Γκρίν. Η βρετανική κυβέρνηση τού έδωσε τον τίτλο τού «σερ» γιά τις υπηρεσίες, που πρόσφερε στην οικονομία. Είναι, επίσης, πρωταθλητής στην φοροδιαφυγή. Και το κάνει με θεαματικό τρόπο, καθώς δίνει το μέρισμά του στην σύζυγό του. Μιλάμε για 1,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Και η σύζυγός του δέν φορολογείται εδώ, αλλά στο Μονακό.
Αυτό που έχει εξοργίσει τους βρετανούς είναι, ότι η κυβέρνηση διόρισε κάποιον σαν τον Φίλιπ Γκρίν ως σύμβουλο στο σχέδιο λιτότητας. Βλέπουμε πώς αυτή η κυβέρνηση περιφρονεί τον λαό, όταν έχει το θράσος να ζητήσει βοήθεια από ένα τέτοιο άτομο γιά το σχέδιο λιτότητας.
Η Μάρκαρετ Θάτσερ δήλωνε: «Όλοι είμαστε άνισοι. Δόξα τω θεώ κανείς δέν μοιάζει με κανέναν, όσο κι αν επιμένουν γιά το αντίθετο οι σοσιαλιστές. Πιστεύουμε, πως όλοι έχουν το δικαίωμα να είναι άνισοι. Για εμάς όμως, κάθε ανθρώπινο ον είναι εξίσου σημαντικό. Ο άνθρωπος έχει δικαίωμα να δουλεύει όπως επιθυμεί, να ξοδεύει όσα κερδίζει, να έχει ακίνητη περιουσία, το κράτος να είναι υπηρέτης του και όχι κύριός του. Αυτή είναι η ουσία τής ελεύθερης οικονομίας. Από αυτή την ελευθερία εξαρτώνται όλες οι άλλες».
Οι βρετανοί αρχίζουν να συνειδητοποιούν, ότι κατευθύνονται από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ σε τέτοιο σημείο, που κάνεις δέν φανταζόταν.
Ο οικονομολόγος Αμαρπάλ Σαραΐ, δηλώνει: «Θεωρώ, ότι από ολιστικής ή φιλοσοφικής απόψεως είμαστε όλοι ένοχοι. Όλοι συμμετείχαμε με κάποιον τρόπο στο κυνήγι τού χρήματος. Υπάρχουν απλοί άνθρωποι, που δέν έχουν καμμία σχέση με τα οικονομικά, αλλά συμμετείχαν με τον τρόπο τους. Οι τράπεζες τής Αγγλίας δάνειζαν έως και το 100% γιά την αγορά κατοικίας. Αυτό δέν είχε κανένα νόημα. Όταν η τράπεζα μας δανείζει όλο το ποσό, παίρνουμε μεγάλο ρίσκο. Αλλά δεν είναι μόνο οι τράπεζες, είναι και οι ασφαλιστικές. Η AIG είναι ένα καλό παράδειγμα. Πολύς κόσμος διακινδύνευσε σε πράγματα, στα οποία δέν μπορούσε να ανταπεξέλθει. Στο μεταξύ η κυβέρνηση έβλεπε τα πράγματα διαφορετικά. Πίστευε, ότι το σύστημα μπορούσε να αυτορρυθμιστεί».
| Όλα εξαρτώνται από τον τρό- πο, που περιγράφουμε την κρίση. Είναι άλλο ένα κεφά- λαιο στην ιστορία τής εξάρτη- σής μας απ’ τον οικονομικό τομέα; Δέν χρειάζεται να ζή- σουμε την καταστροφική στιγμή τής ιστορίας της Αγ- γλίας, το σημάδι τής πολιτι- κής αδυναμίας μας, τής υπο- βάθμισης τής αξίας τής εργα- σίας, μ’ αυτήν την πίεση, που ασκείται σε κάθε άνθρωπο γιά να εξασφαλίσει τα προς το ζην ελπίζοντας σε ένα βραχυπρό- θεσμο κέρδος σε βάρος τού κοινού καλού. Αυτό πρέπει ν’ αλλάξει. |
Ο οικονομολόγος Τζον Κρίστενσεν, δηλώνει: «Εμπνέομαι απ’ τον Φράντς Κάφκα και το εξαιρετικό μυθιστόρημά του γιά το μεγάλο τείχος τής Κίνας. Το τείχος χρειάστηκε αιώνες γιά να χτιστεί. Πώς να δώσεις κίνητρο στον κόσμο γιά ένα τόσο μακρόπνοο σχέδιο; Είναι δύσκολο να τους παρακινήσεις γιά κάτι, που δέν θα είναι έτοιμο όσο εκείνοι ζουν. Βλέπω όμως, ότι υπάρχει ενθουσιασμός κι αισιοδοξία. Ακόμα κι όταν δέν υπάρχει αισιοδοξία υπάρχουν άνθρωποι, που έχουν όραμα, γιατί ξέρουμε, ότι πρέπει να το κάνουμε. Αυτό κρατάει ζωντανή την ανθρώπινη ελπίδα.
»Πρέπει να εντοπιστούν τα λάθη, στα οποία πέφτουν οι εταιρείες. Πρέπει να διορθώσουμε τις αδυναμίες την μία μετά την άλλη. Δεν έχουμε έναν δράκο, που μπορούμε να σκοτώσουμε μόνο μ’ ένα βέλος. Πρέπει να τεμαχίσουμε αυτόν τον δράκο σε κομμάτια απ’ την ουρά ως το κεφάλι.
»Με τους συναδέλφους μου στο δίκτυο γιά τη φορολογική δικαιοσύνη έχουμε εντοπίσει τα ρυθμιστικά λάθη. Ένα τεράστιο λάθος είναι ο τρόπος, με τον οποίο οι εταιρείες οργανώνουν τους λογαριασμούς τους. Δέν είναι διαφανείς. Δέν αποκαλύπτουν αν τα κέρδη έγιναν πράγματι στην χώρα, όπου λειτουργούν.
»Ας υιοθετήσουμε λοιπόν νέες λογιστικές μεθόδους. Γιά να ξέρουμε πού έγιναν τα κέρδη. Τότε θα δούμε, ότι τα κέρδη δέν έγιναν στις Παρθένες Νήσους αλλά στην Νότιο Αφρική, τη Ζάμπια ή κάπου αλλού. Μόνο αν πλαισιώσουμε έξυπνα τέτοιου είδους μέτρα θα καταφέρουμε να προοδεύσουμε. Αν θέλουμε απλώς να κλείσουν οι φορολογικοί παράδεισοι, τότε ειλικρινά μιλάμε για παιδαριώδες επιχείρημα, που δέν θα οδηγήσει πουθενά».
Σημείωση:
Το παραπάνω άρθρο αποτελείται
από εκτεταμένα απομαγνητοφωνημένα αποσπάσματα
από την ταινία τού Μathieu Verbοud:
«La City. La finance en eaux trοubles»
παραγωγής «Ζadig Ρrοductiοns», 2011
από εκτεταμένα απομαγνητοφωνημένα αποσπάσματα
από την ταινία τού Μathieu Verbοud:
«La City. La finance en eaux trοubles»
παραγωγής «Ζadig Ρrοductiοns», 2011
www.freeinquiry.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου