Προσοχή

Προσοχή λέμε για πολλές περιπτώσεις αλλά τελικά… τι είναι προσοχή;

Γενικά προσοχή είναι:

1. Η ικανότητας συγκέντρωσης των εγκεφαλικών δυνάμεων και των αισθήσεων σε ένα αντικείμενο ή ερέθισμα. Η διαδικασία αυτή απαιτεί... η προσοχή να επικεντρώνεται επιλεκτικά σε μία πτυχή του περιβάλλοντος αγνοώντας τα υπόλοιπα.
2. Η κατάσταση εγρήγορσης που αποτελεί προϋπόθεση για την αποφυγή κινδύνων και ατυχημάτων
3. Στρατιωτικό παράγγελμα σε αντιδιαστολή προς την ανάπαυση.

Στην Ψυχολογία είναι: 

1. Η ικανότητα συγκέντρωσης του νου σε ένα μόνο αντικείμενο ή σκέψη.
2. Κατάσταση της συνείδησης που χαρακτηρίζεται από την εν λόγω συγκέντρωση και ικανότητα να διατηρήσει επιλεκτική ή παρατεταμένη συγκέντρωση.
3. Η ικανότητα παρατηρητικότητας, ενδιαφέροντος, εξέτασης
4. Φροντίδα για κάτι ή κάποιον, ακόμα και γενικότερης έννοιας όπως πολιτική, ακτιβισμός, θρησκεία κλπ
5. Η ικανότητα συνειδητοποίησης

Στην πνευματική εξέλιξη είναι:

1. Η ικανότητα “Αυτό”-συγκέντρωσης στον εσωτερικό άυλο κόσμο μας, τον ‘Εαυτό’, κατά τη διάρκεια του διαλογισμού
2. Μια μόνιμη επιθυμία που επικεντρώνεται στην αυτογνωσία και εξέλιξη, την αναζήτηση για τον πνευματικό μας κόσμο

Στην πολιτική και κοινωνική μηχανική:

1. Η ικανότητα εστίασης στα ουσιώδη κι όχι στα δευτερεύοντα
2. Η ικανότητα εντόπισης ενός ψεύδους από την ελλιπή ή λαθεμένη πληροφόρηση
3. Η ικανότητα αποφυγής χειραγώγησης και παραπλάνησης – από οποιαδήποτε πηγή (κατεστημένο, παραπλανητικά κινήματα, ψευδοπροφήτες ή σωτήρες κλπ

---

Προσοχή είναι το πρόσταγμα για να μείνουν ακίνητοι οι στρατιώτες αλλά σε εγρήγορση, προσοχή φωνάζει η μάνα στο παιδί να μην πέσει, προσοχή αναζητά μια γυναίκα με έντονο λουκ, προσοχή αποζητά ένα παιδί άτακτο από τους γονείς του, την προσοχή του κοινού εξαπατά ένας μάγος για να κάνει τα κόλπα του κι εγώ την κέρδισα από σας γράφοντας απλά έναν τίτλο: “Προσοχή”. Τόσο απλά… Όταν θα έχετε τελειώσει όλη την ανάγνωση, θα έχετε, πιστεύω και ελπίζω, κατανοήσει ότι η προσοχή, σε όποια κατηγορία κι αν βρίσκεται και σε συνδυασμό μεταξύ τους, είναι το ουσιαστικότερο, βασικότερο, σπουδαιότερο κι απαραίτητο στοιχείο/εργαλείο που έχει η ανθρώπινη φύση. Γι’ αυτό και ΟΛΟΙ αυτό που προσπαθούν να κάνουν είναι να κλέψουν ή χειραγωγήσουν αυτή την προσοχή -μάγοι και πολιτικοί, διαφημιστές, καλλιτέχνες- γενικά όλοι όσοι έχουν να σου πουλήσουν κάτι: είτε είναι σε αντικείμενο είτε σε ιδεολογία ή άποψη.

 Το παιγνίδι ξεκινά και η ερώτηση πάντα είναι: Που έχω την προσοχή μου;

Πρώτα είδαμε «σε τι χρησιμεύει η προσοχή» στο σύνολο γνωστικών και εγκεφαλικών διαδικασιών.
Τώρα, η επιλεκτική προσοχή είναι αυτή που καθορίζει ποια αντικείμενα θα γίνουν αντιληπτά, ποιες αποθηκευμένες πληροφορίες θα ανακληθούν και ποιες ενέργειες θα εκτελεστούν. Επίσης η προσοχή είναι αυτή που είναι σχεδόν υπεύθυνη για τη μνήμη. Κάτι που δεν υπέπεσε στην προσοχή μας δεν μπορεί να αποθηκευτεί και στη μνήμη – καθαρή λειτουργία κομπιούτερ: enter – save
Οι παράγοντες του ερεθίσματος που ελκύουν την προσοχή συνήθως είναι:

• Ένταση, μέγεθος, σφοδρότητα του ερεθίσματος
• Επανάληψη του ερεθίσματος, η οποία έχει τον κίνδυνο αν γίνει συχνή να γίνει και βαρετή, με αποτέλεσμα να χαθεί στο τέλος η προσοχή
• Απότομη αλλαγή με στοιχείο αιφνιδιασμού
• Διαφοροποίηση ή αντίθεση με το λοιπό περιβάλλον

Ας κάνουμε ένα μικρό τεστ για το πως δουλεύει η επιλεκτική προσοχή.  Δείτε το σύντομο βίντεο και μετρήστε πόσοι παίκτες που φορούν άσπρα παίρνουν την μπάλα.

 https://www.youtube.com/watch?v=vJG698U2Mvo

Καταφέρατε να μετρήσετε σωστά; Είδατε τον γορίλα που μπήκε στην εικόνα; Μετρήσατε και σωστά και είδατε τον γορίλα;

 Μπορεί κάποιος να μη δει το γορίλα γιατί είναι απορροφημένος στο μέτρημα. Ή να τον δει και να χάσει έτσι το μέτρημα. Το πρώτο είναι επιλεκτική προσοχή που όμως δεν έχει τη δυνατότητα να μοιραστεί σε δυο εστιάσεις. Το δεύτερο είναι απόσπαση προσοχής. 

Η διαφορά της αφαίρεσης προσοχής από την απόσπαση προσοχής είναι ότι στην πρώτη περίπτωση το άτομο χάνει την προσοχή του από μόνο του, είτε γιατί η ικανότητα συγκέντρωσης του είναι χαμηλή, είτε είναι κουρασμένος, είτε αυτό που λένε…”έχει πολλά στο μυαλό του” και κοινώς … “αφαιρείται” ή είναι “αφηρημένος”.

Η απόσπαση προσοχής γίνεται κακόβουλα ή καλόβουλα από εξωτερικό παράγοντα. Κάποιο ερέθισμα ακούσια ή εκούσια ‘τραβάει’ την εστίαση της προσοχής. Με αυτό ακριβώς το σκεπτικό δουλεύουν οι ‘μάγοι’ για να κάνουν τα τρικ τους. Αποσπούν την προσοχή σε άλλο κέντρο εστίασης από αυτό που κρύβει ‘τα μαγικά τους’. Αλλά με αυτόν ακριβώς τον τρόπο δουλεύουν και οι χειραγωγοί της πολιτικής και της κοινωνικής μηχανικής. Αποσπούν την προσοχή σου από την ουσία, την αλήθεια, το πραγματικό γεγονός.

Μια άλλη δύναμη που έχει η σκόπιμη εστίαση της προσοχής σε ένα σημείο είναι να περνούν υποσυνείδητα μηνύματα σε κάποιο δευτερεύον. Γιατί η επικέντρωση της προσοχής σε ένα δεν εμποδίζει την υποσυνείδητη πρόσληψη πληροφόρησης από τα δευτερεύοντα.  Δείτε τις δυο καλλίγραμμες, σχεδόν γυμνές κυρίες.

Αν είστε γυναίκα μπορεί και να προσέξετε ότι στο βάθος του ουρανού γίνεται χαμός από χημικούς αεροψεκασμούς. Αν είστε άντρας, σίγουρα η προσοχή μπορεί να χάθηκε στο ενδιαφέρον πρώτο πλάνο. Το μήνυμα όμως πέρασε από πίσω: ουρές αεροπλάνων στον ουρανό, απόλυτα συνηθισμένο και φυσιολογικό!

 Η ερώτηση είναι, λοιπόν, Που Έχω την Προσοχή μου. Αν, για παράδειγμα, το θέμα των χημικών αεροψεκασμών είναι κάτι που με απασχολεί σοβαρά και συνειδητά, τότε μόλις δω την φωτογραφία το μάτι μου θα πάει εκεί -ανεξάρτητα από το φύλο μου. Μόλις ανοίξω το παράθυρο ή βγω έξω, αμέσως θα προσέξω ότι μας ψεκάζουν. Αν το θέμα ΔΕΝ με απασχολεί, τότε ΔΕΝ βάζω εκεί την προσοχή μου, άρα και ΔΕΝ βλέπω πως με ψεκάζουν ή ακόμα κι αν το δω δεν θα μείνω στο ερέθισμα, θα το προσπεράσω.

Άρα τόσο η ικανότητα της προσοχής, όσο και ΠΟΙΑ θα είναι αυτή, είναι κάτι που καλλιεργείται και που εφαρμόζεται κατά βούληση. Οι γυναίκες, όπως λένε διάφορες μελέτες, έχουν μεγαλύτερη ικανότητα να μοιράσουν την προσοχή τους σε πάνω από μια εστίαση από έναν άντρα. Η Αφρικάνα, έχει στην πλάτη το μωρό της, στο κεφάλι καλάθι με φρούτα ή κιούπι με νερό και ταυτόχρονα περπατάει κουβεντιάζοντας με τη συγχωριανή της. Μπορεί ακόμα και να σκύψει για να πιάσει κάτι από κάτω. Η προσοχή της είναι με επιτυχία μοιρασμένη σε πολλές δραστηριότητες ταυτόχρονα.

Η ποιότητα και προσανατολισμός της προσοχής επίσης διαμορφώνεται από τα όσα ερεθίσματα παίρνει από το περιβάλλον. Κάποιος που χει στη φύση χρόνια, αν τον βάλεις απότομα σε μια πυκνοκατοικημένη μεγαλούπολη – τσιμεντούπολη, το μάτι του και η προσοχή του θα ψάχνει απεγνωσμένα να βρει κάτι οικείο προς αυτόν, ένα δέντρο, λουλούδι, πουλάκι – πράγματα δεδομένα στο δικό του περιβάλλον, ερεθίσματα που ίσως περάσουν απαρατήρητα σε κάποιον που δεν νοιώθει την ανάγκη να τα αναζητήσει. Με αυτή τη λογική, μια προσοχή που βομβαρδίζεται καθημερινά με προπαγάνδα ή τρόπο ζωής ή την ανάγκη ενός προϊόντος, αναγκαστικά θα είναι προσκολλημένη σε αυτά ώσπου να έρθει κορεσμός και βαρεμάρα. Αυτόν τον κορεσμό μελετούν τόσο οι πολιτικοί μηχανισμοί όσο και το μάρκετινγκ. Οι μεν πρώτοι κάνουν αλλαγές τύπου… Μανωλιού (που βάζει τα ρούχα αλλιώς) για να ξανακερδίσουν το χαμένο ενδιαφέρον, (αλλά κάποιος με καλή προσοχή βλέπει ότι στην ουσία δεν υπάρχει διαφορά) οι δε δεύτεροι αλλάζουν συσκευασία, άρωμα, τίτλο κλπ. Όλοι, απλά ξαναθέλουν πίσω την χαμένη προσοχή.

 Οι προσωπικές ανάγκες διαμορφώνονται από το περιβάλλον μας, η προσοχή μας επίσης καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από αυτό, άρα και οι ‘λύσεις’ των προβλημάτων μας που θα αναζητήσουμε είναι κατά ένα μεγάλο ποσοστό προδιαγεγραμμένες.

Με λίγα λόγια, ζούμε μια τεράστια ψευδαίσθηση ότι διαλέγουμε: Τον ηγέτη μας, τον γκουρού μας, την καριέρα μας, τον τρόπο πάλης, την εξωτερική μας εμφάνιση, ακόμα και… σύντροφο… Παρατραβηγμένο; Ανατριχιαστικό; Παράλογο; Και όμως πραγματικό. Διαλέγουμε τον ηγέτη που η ΔΙΚΗ μας προσοχή επιλέγει αφού ΠΡΩΤΑ έχει διαμορφωθεί από το περιβάλλον μας, το σύστημα.

Στα διαφόρου τύπου κινήματα η απόσπαση της προσοχής από τα επιτήδεια “τσομπανόσκυλα” είναι ακόμα πιο εύκολη. Το διαρκές αίσθημα αδικίας που έσπρωξε κάποιον να πλαισιώσει το κίνημα είναι από μόνο του μια συνεχής απόσπαση της προσοχής. Μερικά λόγια κατανόησης, οργής και υποσχέσεις για ‘λύσεις’ αμέσως κάνουν την προσοχή να παραδίδεται σε αυτά άνευ όρων. Ο αρχηγός του κινήματος τα ‘λέει’ καλά και όπως τα νιώθω και θέλω να τα ακούσω, τι νόημα έχει να ψάξω το περιβάλλον; Φυσικά ο κάθε ηγέτης/αρχηγός, πρέπει, είναι αναγκασμένος να πει κάποιες αλήθειες, προκειμένου να τραβήξει την προσοχή, σαν ένα χαλασμένο παλιό ρολόι που λέει την ώρα σωστά, σταθερά δυο φορές τη μέρα. Με ιδιαίτερη όμως “προσοχή” έχει επιλέξει που θα σταματήσουν οι δείκτες του, έτσι τις υπόλοιπες ‘ώρες’ μπορεί με άνεση να ξεφεύγει και να περνάει μια άλλη γραμμή και στόχο, χωρίς να γίνεται αισθητός.

---

Ελλειμματική προσοχή / υπερκινητικότητα - ΔΕΠΥ (Attention-Deficit Hyperactivity Disorder – ADHD) θεωρείται στις μέρες μας μια συστηματική συμπεριφορά του ατόμου που απαντάται συχνά κατά την παιδική ηλικία και ορίζεται από πληθώρα ειδικών ως διαταραχή, από μερικούς δε αναφέρεται και ως επιδημία, καθώς θεωρούν πως ως διαταραχή αφορά σεβαστό μέρος του παιδικού πληθυσμού. Εμφανίζεται νωρίς στην αναπτυξιακή πορεία του ατόμου και επηρεάζει την ικανότητά του να συγκεντρώνεται σε αυτό που το βάζουν να κάνει.

 Τα παιδιά με ΔΕΠΥ δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν σε μία συγκεκριμένη δραστηριότητα. Η προσοχή τους μεταπηδά από τη μία ασχολία στην άλλη και σπάνια ολοκληρώνουν αυτό που άρχισαν. Γενικά, παρασύρονται από πιο διασκεδαστικές και άμεσα αμειβόμενες καταστάσεις και τείνουν να αποφεύγουν εργασίες που απαιτούν προσπάθεια ή συγκέντρωση. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ φαίνεται να βρίσκονται σε σύγχυση, χάνουν συχνά πράγματα και υστερούν ως προς την ικανότητα διατήρησης της προσοχής σε σχέση με τους συμμαθητές τους κατά 30% ή και περισσότερο. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως ένα δεκάχρονο παιδί έχει την προσοχή επτάχρονου παιδιού χωρίς ΔΕΠΥ.  Το σημαντικό είναι ότι δεν έχουν πρόβλημα στο να φιλτράρουν πληροφορίες. Γνωρίζουν ποιες πληροφορίες είναι σημαντικές, απλώς δυσκολεύονται να εστιάσουν την προσοχή τους σε αυτές για μεγάλο διάστημα. Μεγαλώνοντας, τα παιδιά με ΔΕΠΥ μαθαίνουν να αντιστέκονται ως ένα βαθμό σε ελκυστικές πηγές αν και δεν έχει βρεθεί ποιοι μηχανισμοί συντελούν σε αυτό.

Η φαρμακευτικές έχουν πέσει κυριολεκτικά ΠΑΝΩ σε αυτά τα παιδιά για να τα γεμίσουν φάρμακα, ενώ δεν είναι λίγα τα άρθρα και οι καταγγελίες που αναφέρουν ότι για την ΔΕΠΥ ευθύνονται τα ίδια τα φάρμακα και κύρια οι εμβολιασμοί από βρεφική ηλικία.

---

Ο διαλογισμός το καλύτερο φάρμακο για καλή προσοχή – για μικρούς και μεγάλους Για να κάνεις διαλογισμό, λένε, χρειάζεσαι, ηρεμία και δυνατότητα συγκέντρωσης. Μα αν τα έχεις ήδη αυτά τα δυο ίσως δεν χρειάζεσαι τόσο πολύ τον διαλογισμό;

Ο διαλογισμός είναι ένα μέσον αυτογνωσίας, γνωριμίας με τον πνευματικό μας κόσμο, με τον Εαυτό. Ακόμα και η επιθυμία κάποιου να ξεκινήσει μια τέτοια μοναχική εμπειρία είναι κάτι που μπορεί να επηρεαστεί, όχι όμως και να καθοριστεί, από το περιβάλλον στο οποίο έχει γεννηθεί και μεγαλώσει.
Ο διαλογισμός όμως παράλληλα προσφέρει και υγεία, σώματος και νου. Ακόμα κι αν δεν έχει κάποιος από πριν αποφασίσει να πάει σε “υψηλά” πνευματικά επίπεδα, σίγουρα μέσω του διαλογισμού, θα καταφέρει να αποκτήσει μια ισορροπία ψυχική κι ένα νευρικό σύστημα πολύ πιο υγιές και ανθεκτικό.

Η ικανότητα συγκέντρωσης της προσοχής βρίσκεται στο 3ο τσάκρα του δεξιού καναλιού, το οποίο επίσης ‘ελέγχει’ κι έχει άμεση αλληλεπίδραση και με το συκώτι. Γι΄αυτό κι ένας κουρασμένος σωματικά ή πνευματικά άνθρωπος, με ένα κουρασμένο συκώτι, δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί. Με τον διαλογισμό αλλά και απλά τρικ θεραπείας μπορεί κανείς να ‘διορθώσει’ την όποια δυσλειτουργία του τσάκρα επηρεάζοντας θετικά και το συκώτι. Επίσης η καταπόνηση του συκωτιού -άρα και του τσάκρα, άρα και της προσοχής- μπορεί να είναι αποτέλεσμα όχι μόνο υπερκόπωσης, αλλά και κακής διατροφής και τρόπου ζωής. Σε πολύ γενικές γραμμές, ό,τι βλάπτει το συκώτι, βλάπτει  και την προσοχή μας. Το συκώτι όταν κουραστεί ‘ζεσταίνεται’ και αυτό που μπορεί να το δροσίσει είναι δροσερά ποδόλουτρα, για λίγα λεπτά δρόσισμα με πάγο, πολλά υγρά, καθόλου καφές/αλκόολ και ζάχαρη -ευτυχώς καταρρίφθηκε ο μύθος επί τέλους, ότι η ζάχαρη προκαλεί υπερδιέγερση, το αντίθετο μάλιστα!

Τελειώνοντας, θα μπορούσαμε να γράφουμε για ώρες για το θέμα που λέγεται προσοχή. Για τον άνθρωπο είναι ότι τα μουστάκια μιας γάτας, η ικανότητα προσανατολισμού ενός πουλιού, οι αντένες ενός εντόμου.

Η καλή προσοχή μπορεί να είναι θέμα κληρονομικότητας ή και περιβάλλοντος, αλλά υπάρχει σε όλους μέσα μας έστω και σε κατάσταση ομιχλώδη, άρα και καλλιεργείται.

“Που έχω την προσοχή μου” θα πρέπει να είναι μια ερώτηση συχνή προς τον εαυτό μας, που θα σημαίνει και τι  είναι αυτό που αναζητώ, τι ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ μου χρειάζεται, ποιο είναι το γνήσιο, ποιο είναι το όμορφο, ποιο είναι το ευοίωνο, ποιο είναι αυτό που ταιριάζει περισσότερο στον ΕΑΥΤΟ και… όχι στον εαυτούλη…

Υ.Γ. Ξέρω ότι ο περισσότερος κόσμος είναι κουρασμένος για να συγκεντρωθεί ώστε να διαβάσει μεγάλα κείμενα κι αυτό σημαίνει έχει μειωμένη αντοχή προσοχής. Ελπίζω κάνοντας εδώ μια εξαίρεση να βοηθήσει να την ξαναβρεί. Με καλύτερη προσοχή, θα επιλέγει καλύτερα, θα τα διαβάζει ευκολότερα και θα κατανοεί περισσότερα.

© AllNewz

 nea.allnewz.gr