Συντάξεις: Ποιοι χάνουν από το «σχέδιο Κατρούγκαλου» - Οι «γκρίζες» ζώνες του Ασφαλιστικού

Του Γιώργου Γάτου

Μειώσεις έως 15%, κατά μέσο όρο, σε όλες τις νέες συντάξεις (με εξαίρεση τις ήδη καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις τουλάχιστον έως το...2018), αυξήσεις έως 40% στις εισφορές αλλά και στο κόστος εξαγοράς πλασματικών χρόνων ασφάλισης, «κρύβει» το νομοσχέδιο για το νέο Ασφαλιστικό που παρουσίασε χθες ο Γ. Κατρούγκαλος και το οποίο θα αποτελέσει τη βάση της διαπραγμάτευσης με τους Θεσμούς.

Τα 64 άρθρα του πολυσέλιδου νομοσχεδίου (164 σελίδες) φέρνουν ολική ανατροπή στη δομή και στις παροχές του Ασφαλιστικού προβλέποντας χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης για κύριες και επικουρικές (οι συντάξεις μπορεί να είναι μειωμένες έως και 30% σε περιπτώσεις μεγάλων μειώσεων μισθών), μικρότερα εφάπαξ, σταδιακή περικοπή από φέτος στο ΕΚΑΣ (το οποίο θα καταργηθεί το 2020) ενώ αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο επιβολής νέου φόρου - πόρου για το Ασφαλιστικό. Το νομοσχέδιο νομιμοποιεί την κατάργηση των δώρων στους συνταξιούχους, αλλά δίνει πλήρη δικαιώματα στους αντισυμβαλλόμενους στο σύμφωνο συμβίωσης (θεωρούνται ως έγγαμοι).

 

ΟΙ ΝΕΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ...

Από την 1/1/2016 η σύνταξη γήρατος, αναπηρίας και θανάτου του φορέα κύριας ασφάλισης υπολογίζεται ως το άθροισμα δύο τμημάτων: της εθνικής σύνταξης (384 ευρώ) και της ανταποδοτικής σύνταξης, η οποία θα υπολογίζεται στις αποδοχές ή στο εισόδημα επί των οποίων καταβλήθηκαν εισφορές σε ολόκληρο τον εργασιακό βίο και κλιμακούμενου, ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης, ποσοστού αναπλήρωσης από 0,80% έως 2%. Για παράδειγμα, με 40 χρόνια ασφάλισης και συντάξιμες αποδοχές 2.000 ευρώ, θα δίνεται κύρια σύνταξη που δεν θα ξεπερνά τα 1.244 ευρώ: 384 ευρώ η εθνική σύνταξη + 860 ευρώ η ανταποδοτική (43% Χ 2.000 ευρώ)...

Οι κύριες συντάξεις θα είναι χαμηλότερες σε σχέση με όλα όσα ίσχυαν έως σήμερα, αφού το τελικό ποσό του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης θα υπολογίζεται όχι μόνο στο σύνολο του χρόνου ασφάλισης και τις χαμηλότερες αποδοχές, αλλά και με βάση κλιμακούμενα ποσοστά αναπλήρωσης για κάθε έτος ασφάλισης που ευνοούν τους χαμηλόμισθους. Εως τα 15 χρόνια ασφάλισης θα είναι 0,80% από τα 15 ? 18 χρόνια 0,92%, από τα 18 έως τα 21 χρόνια 1,04%, από τα 21,01 έως τα 24 χρόνια 1,16%, από τα 24,01 - 27 χρόνια 1,29%, από τα 27,01 ? 30 χρόνια 1,42%, από τα 30,01 ? 33 χρόνια 1,55%, από 33,01 ? 36 χρόνια 1,69%, από 36,01 ? 39 χρόνια 1,84% και από τα 39,01 - 42 και περισσότερα χρόνια στο 2%.

Ως συντάξιμες αποδοχές θα λαμβάνονται υπόψη:

• Για τους μισθωτούς, ο μέσος όρος μηνιαίων αποδοχών του ασφαλισμένου καθ’ όλη τη διάρκεια του ασφαλιστικού του βίου. Ο μέσος όρος υπολογίζεται ως το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών δια του συνολικού χρόνου ασφάλισής του, εξαιρουμένων των δώρων εορτών και του επιδόματος αδείας.

• Για τους αυτοαπασχολούμενους και τους αγρότες λαμβάνονται υπόψη οι ασφαλιστικές κατηγορίες βάσει των οποίων υπολογίζονταν οι εισφορές για κύρια σύνταξη και, για το διάστημα μετά την δημοσίευση του νόμου, το εισόδημα.

• Εφόσον διαπιστώνεται ότι δεν υφίστανται πλήρη και ακριβή στοιχεία για το ύψος των συντάξιμων αποδοχών ή του εισοδήματος ως προς ορισμένα έτη ασφάλισης για το χρονικό διάστημα πριν από τη δημοσίευση του νόμου, θα λαμβάνονται υπόψη μόνον τα... διαθέσιμα στοιχεία.

ΤΑ ΝΕΑ ΠΛΑΦΟΝ 
Μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, δηλαδή έως το 2018 με βάση ό,τι ισχύει σήμερα, το καταβαλλόμενο καθαρό ποσό κάθε ατομικής σύνταξης, δεν μπορεί να υπερβαίνει το εξαπλάσιο της εθνικής σύνταξης δηλαδή τα 2.304 ευρώ (αντί 2.774) και το άθροισμα του καταβαλλομένου καθαρού ποσού των συντάξεων από οποιαδήποτε αιτία από το Δημόσιο, ν.π.δ.δ., ή οιονδήποτε ασφαλιστικό φορέα κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, το οκταπλάσιο, δηλαδή τα 3.072 ευρώ (αντί των 3.360 σήμερα).

ΔΥΟ... ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ 
Εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης κρίνονται, ως προς τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης κατά τους κανόνες που ίσχυαν σε κάθε ταμείο κατά την 31.12.2014 με εφαρμογή τα νέα ανώτατα πλαφόν (2.304 ευρώ και 3.072 για πολλαπλές συντάξεις).

• Αιτήσεις συνταξιοδότησης που κατατίθενται μετά τη δημοσίευση του νόμου εκδίδονται με τις νέες προϋποθέσεις.

ΕΠΑΝΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 
Το νομοσχέδιο προβλέπει τον επανϋπολογισμό όλων των καταβαλλόμενων συντάξεων και σε... βάθος χρόνου, από το 2018 και μετά, τη μείωση του τμήματος που ξεπερνά τα ποσά τα οποία θα προκύψουν με βάση τα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης. «Μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής οι συντάξεις συνεχίζουν να καταβάλλονται στο ύψος που είχαν κατά τη δημοσίευση του νόμου. Μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, εφόσον το καταβαλλόμενο ποσό των συντάξεων αυτών είναι μεγαλύτερο από αυτό που προκύπτει από τον υπολογισμό τους, «το επιπλέον ποσό εξακολουθεί να καταβάλλεται στον δικαιούχο ως προσωπική διαφορά, απομειούμενη μέχρι την τελική αντιστοίχιση με τις συντάξεις όσων θα συνταξιοδοτηθούν μετά τη θέση σε ισχύ του νόμου αυτού».

Οι νέες συντάξεις θα αυξάνονται κατ’ έτος με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, στη βάση συντελεστή που διαμορφώνεται κατά 50% από τη μεταβολή του ΑΕΠ και κατά 50% από τη μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους και δεν υπερβαίνει την ετήσια μεταβολή του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.

ΟΙ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ 
Για μια τριετία αυξάνονται οι εισφορές για την επικουρική ασφάλιση και για... πάντα οι εισφορές για όσους είχαν χαμηλότερα ασφάλιστρα (επιστήμονες, αγρότες κ.ά.). Το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς των μισθωτών και των εργοδοτών καθορίζεται στα 5.860 ευρώ ενώ οι εισφορές θα καταβάλλονται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα που αυτές αφορούν και των αγροτών ανά τρίμηνο. Οι αλλαγές για κάθε κατηγορία έχουν ως εξής:

• Από 1.1.2016 και μέχρι την 31.12.2018, το ποσό της μηνιαίας εισφοράς στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης όλων των μισθωτών, ασφαλισμένων πριν και μετά την 1.1.1993, υπολογίζεται σε ποσοστό 3,5% για τον ασφαλισμένο (αντί 3%) και σε ποσοστό 4% για τον εργοδότη (αντί 3%) επί των πάσης φύσεως αποδοχών του εργαζόμενου. Μετά το πέρας της τριετίας, η μηνιαία εισφορά επανέρχεται στο ύψος που ίσχυε κατά την 31.12.2015.

• Από 1.1.2016 και για διάστημα τριών ετών, το ποσό της μηνιαίας εισφοράς όλων των αυταπασχολούμενων, ελευθέρων επαγγελματιών, ασφαλισμένων πριν και μετά την 1.1.1993 στο ΕΤΕΑ, υπολογίζεται σε ποσοστό 7,5% επί του εισοδήματος όπως προσδιορίζεται στα άρθρα 53 και 54 του παρόντος. Μετά το πέρας της τριετίας, η μηνιαία εισφορά διαμορφώνεται στο ύψος που ίσχυε κατά την 31.12.2015.

• Το συνολικό ποσοστό εισφοράς κλάδου σύνταξης ασφαλισμένου μισθωτού και εργοδότη ορίζεται σε 20% επί των πάσης φύσεως αποδοχών των εργαζομένων, με εξαίρεση τις κοινωνικού χαρακτήρα έκτακτες παροχές λόγω γάμου, γεννήσεως τέκνων, θανάτου και βαριάς αναπηρίας και κατανέμεται κατά 6,67% σε βάρος των ασφαλισμένων και κατά 13,33% σε βάρος των εργοδοτών, συμπεριλαμβανομένου από 1.1.2017 και του Δημοσίου και των ΝΠΔΔ.

• Από 1.1.2017 οι ελεύθεροι επαγγελματίες καταβάλλουν, ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής στην κοινωνική ασφάλιση, μηνιαία εισφορά για τον κλάδο σύνταξης, ύψους 20% επί του μηνιαίου εισοδήματός τους, όπως αυτό καθορίζεται είτε με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα, από την ασκούμενη δραστηριότητά τους κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος, είτε με βάση την καθαρή αξία των παρεχόμενων μηνιαίως ή σε άλλη τακτική βάση, υπηρεσιών του τρέχοντος έτους για το οποίο εκδίδονται δελτία παροχής υπηρεσιών, τιμολόγια ή αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης

• Σε καμία περίπτωση η μηνιαία ασφαλιστική εισφορά που υποχρεούνται να καταβάλουν οι ασφαλισμένοι δεν δύναται να υπολείπεται του ποσού που αντιστοιχεί σε ποσοστό 20% επί του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών, δηλαδή τα 117,20 ευρώ.

• Από 1-1-2017 και οι αγρότες καταβάλουν ασφαλιστική εισφορά στον κλάδο κύριας σύνταξης επί του εισοδήματός τους. Στην περίπτωση οικογενειακής αγροτικής εκμετάλλευσης στην οποία απασχολείται η σύζυγος και τα ενήλικα τέκνα ως φορολογητέο εισόδημα καθενός από αυτούς λαμβάνεται το κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα (468,8 ευρώ που αντιστοιχούν στο 80% του κατώτατου μισθού). Η αύξηση της εισφοράς στο 20% θα γίνει σταδιακά εντός 3ετίας ως εξής: Από 1.7.2015 έως 31.12.2016 το ύψος του ποσοστού υπολογισμού ασφαλίστρου κλάδου σύνταξης αυξάνεται κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώνεται σε ποσοστό 10%, επί των ασφαλιστικών κατηγοριών. Από 1.1.2017 το ποσό της ασφαλιστικής εισφοράς υπολογίζεται ως ποσοστό επί του φορολογητέου εισοδήματος, σε 14%, από 1.1.2018 αυξάνεται σε 17% και από 1.1.2019 διαμορφώνεται στο τελικό 20%.

ΟΙ ΕΙΣΦΟΡΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ 
Από την 1/1/2016 η ασφαλιστική εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης των μισθωτών και των λοιπών κατηγοριών ορίζεται σε ποσοστό 7,10% επί των πάσης φύσεως αποδοχών και κατανέμεται κατά ποσοστό 6,45% για παροχές σε είδος, εκ του οποίου 2,15% βαρύνει τον ασφαλισμένο και 4,30% τον εργοδότη, και ποσοστό 0,65% για παροχές σε χρήμα, εκ του οποίου 0,40% βαρύνει τον ασφαλισμένο και 0,25% βαρύνει τον εργοδότη. Η ασφαλιστική εισφορά των ελεύθερων επαγγελματιών, των ανεξάρτητα απασχολούμενων, των κατ’ επάγγελμα αγροτών ορίζεται σε ποσοστό 6,95% επί του ασφαλιστέου εισοδήματός τους, βαρύνει εξ ολοκλήρου τους ασφαλισμένους και κατανέμεται κατά 6,45% για παροχές σε είδος και 0,50 % για παροχές σε χρήμα.

ΟΛΟΙ ΣΤΟ ΙΚΑ 
Το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ μετονομάζεται σε Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) και αποτελεί εφεξής το μοναδικό φορέα παροχής κύριας κοινωνικής ασφάλισης. Στον ΕΦΚΑ εντάσσονται αυτοδίκαια από 1/1/2016 όλοι οι υφιστάμενοι φορείς κύριας κοινωνικής ασφάλισης, με την εξαίρεση του ΝΑΤ και του ΟΓΑ που διατηρούν αυτοτελή νομική προσωπικότητα για την άσκηση των μη ασφαλιστικών τους αρμοδιοτήτων, ενώ συνιστώνται «Εταιρεία Διαχείρισης της Ακίνητης Περιουσίας Ασφαλιστικών Οργανισμών Α.Ε.» και «Εταιρεία Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων Διευρυμένου Σκοπού Ασφαλιστικών Οργανισμών Ανώνυμη Εταιρεία (Α.Ε.Δ.Α.Κ. Α.Ο. ΑΕ)».

ΣΤΑΔΙΑΚΗ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΕΚΑΣ 
Λιγότερους δικαιούχους και ποσά ΕΚΑΣ από φέτος και κατάργηση του Επιδόματος από το 2020 προβλέπει το σχέδιο νόμου. Το συνολικό ακαθάριστο ποσό κύριας και επικουρικής σύνταξης δεν θα πρέπει να υπερβαίνει, από φέτος, τα 664 ευρώ. Για συνολικά ποσά εισοδήματος από συντάξεις (κύριες και επικουρικές) μισθούς, ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα ή βοηθήματα και μέχρι 7.216 ευρώ καταβάλλεται επίδομα 230 ευρώ μηνιαίως. Από 7.216,01 - 7.518 ευρώ ποσό 172,50 ευρώ, από 7.518,01 - 7.720 ευρώ, ποσό 115 ευρώ., από 7.720,01 ? 7.972 ευρώ ποσό 57,50 ευρώ. Από 1.1.2017 και μέχρι 31.12.2019 τα ποσά και τα εισοδηματικά κριτήρια αναπροσαρμόζονται και από 1-1-2020 η παροχή καταργείται.

Τα νέα ασφάλιστρα για ελεύθερους επαγγελματίες
(με βάση το φορολογητέο εισόδημα)

Με την πρόβλεψη νέου ανώτατου ορίου (5.860 ευρώ) και εισφορά για σύνταξη 20% επί του φορολογητέου εισοδήματος, επαγγελματίες ή επιστήμονας με ετήσιο εισόδημα 60.000 ευρώ θα πρέπει να καταβάλει τον χρόνο 14.064 ευρώ, αν έχει εισόδημα 40.000 ευρώ θα πληρώνει 8.000 ευρώ, αν έχει 20.000 ευρώ θα πληρώνει 4.000 ευρώ και αν έχει 15.000 ευρώ η ετήσια εισφορά του θα είναι 3.000 ευρώ.

ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΕΦΑΠΑΞ
Μολονότι η εισφορά ασφάλισης για εφάπαξ παροχή ορίζεται σε ποσοστό 4%, το ποσό της εφάπαξ παροχής θα είναι μικρότερο. Και θα υπολογίζεται ως εξής σε δύο τμήματα: Για τον χρόνο ασφάλισης που έχει διανυθεί έως την 31/12/2013, θα αποτελείται από το γινόμενο του 70% των συνταξίμων αποδοχών επί των οποίων έγιναν οι νόμιμες κρατήσεις, επί τα έτη ασφάλισης για τους μισθωτούς και από το γινόμενο του 85% των συνταξίμων αποδοχών, στις οποίες έγιναν οι νόμιμες κρατήσεις, επί τα έτη ασφάλισης, για τους ελεύθερους επαγγελματίες. Για τον χρόνο ασφάλισης που πραγματοποιείται από την 1/1/2014 και μετά, για τους μισθωτούς, αυτοτελώς απασχολούμενους και ελεύθερους επαγγελματίες το τμήμα της εφάπαξ παροχής που αναλογεί στα έτη ασφάλισης από 1/1/2014 και εφεξής, θα υπολογίζεται με βάση την αρχή της ισοδυναμίας και το ποσό της εφάπαξ παροχής ισούται με τη συσσωρευμένη αξία των εισφορών κατά την ημερομηνία αποχώρησης.

ΤΟ «ΨΑΛΙΔΙ» ΣΤΙΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ
Από την 1/1/2016 «στο πλαίσιο του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης» η επικουρική σύνταξη των ασφαλισμένων στο ΕΤΕΑ ανακαθορίζεται. Το ποσό της καταβαλλόμενης σύνταξης διαμορφώνεται με βάση τα δημογραφικά δεδομένα, τα οποία στηρίζονται σε εγκεκριμένους αναλογιστικούς πίνακες θνησιμότητας και το πλασματικό ποσοστό επιστροφής (εισφορών) που θα εφαρμόζεται στις συνολικά καταβληθείσες εισφορές και θα προκύπτει από την ποσοστιαία μεταβολή των συντάξιμων αποδοχών των ασφαλισμένων.

Για τους ασφαλισμένους μέχρι 31/12/2013, οι οποίοι καταθέτουν αίτηση συνταξιοδότησης από την 1/1/2015 και μετά, το ποσό της επικουρικής σύνταξης αποτελείται από το άθροισμα δύο τμημάτων: Ενα τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισής τους έως 31.12.2014 με βάση ποσοστό αναπλήρωσης, το οποίο για κάθε χρόνο ασφάλισης αντιστοιχεί σε 0,45% υπολογιζομένου επί των συντάξιμων αποδοχών εκάστου ασφαλισμένου, όπως αυτές υπολογίζονται και για την έκδοση της κύριας σύνταξης. Και δεύτερο τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισής τους από 1.1.2015 και εφεξής με βάση το νέο τύπο.

Η σύνταξη για ανασφάλιστους
Από 1/1.2016 στους ανασφάλιστους υπερήλικες και σε αυτούς που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, καταβάλλεται από τον ΟΓΑ, το επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφαλίστων Υπερηλίκων ύψους 360 ευρώ εφόσον έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους, δεν λαμβάνουν ή δεν δικαιούνται να λάβουν σύνταξη από το εξωτερικό ή οποιαδήποτε ασφαλιστική ή προνοιακή παροχή από την Ελλάδα.

Πόσο ακριβαίνουν τα πλασματικά
168 ευρώ είναι σήμερα το μηνιαίο κόστος για την εξαγορά των πλασματικών χρόνων σπουδών, παιδιών και κενών ασφάλισης. Μετά την ψήφιση του νέου νόμου, το κόστος μπορεί να φτάσει και τα 400 ευρώ ! (σε μισθό 2.000 ευρώ Χ 20% που θα είναι η νέα εισφορά στον κλάδο σύνταξης).

ημερησια