Ποιος είναι ο Τράβις Κάλανικ που θέλει να εξαφανίσει τα ταξί

Ο Τράβις Κάλανικ είναι ο CEO της Uber, που θέλει να αλλάξει την καθημερινότητα της μεταφοράς μας όπως την ξέραμε, καταργώντας έναν ολόκληρο κλάδο, ακυρώνοντας εκατομμύρια θέσεις εργασίας ανά τον κόσμο

Ο Δούρειος Ίππος ή αλλιώς, το «δόλωμα»

Η λέξη über είναι γερμανική και σημαίνει «υπερπάνω» (όπως το deutschland über alles – η Γερμανία υπεράνω όλων). Όμως, από τη δεκαετία του 2000 χρησιμοποιείται...

στη γερμανική αργκό με την έννοια «εξαιρετικά», κάτι σαν το αμερικάνικο «cool».

Τον Μάρτιο του 2009, στο Σαν Φρανσίσκο, ιδρύθηκε η εφαρμογή για κινητά Uber από τον αμερικάνο εβραϊκής καταγωγής Τράβις Κάλανικ και τον καναδό Γκάρετ Καμπ. 

Η αρχική ιδέα βασιζόταν στο εξής: Κάτοχοι αυτοκινήτων διέθεταν κάποιες ώρες της ημέρας το όχημα τους -και τους ίδιους φυσικά- ώστε να πηγαίνουν τους χρήστες της εφαρμογής στον προορισμό τους. Να παίζουν το ρόλο του ταξί δηλαδή. Μόνο που ούτε οι οδηγοί ήταν επαγγελματίες ούτε το κόμιστρο οριζόταν από κάποια νομοθεσία ή κάποιον άλλον πέραν της ίδιας της εφαρμογής. Βεβαίως, ο αλγόριθμος που καθόριζε το κόστος είχε υπολογιστεί έτσι ώστε αυτό να είναι αισθητά φθηνότερο από εκείνο του ταξί, παρότι αυτό δεν ήταν ποτέ σταθερό. Παρ’ όλα αυτά, οι άνθρωποι της εταιρείας, η οποία έφτασε να ανακηρυχθεί από το περιοδικό «Fortune» η πιο σημαντική ιδιωτική εταιρεία για το 2016, ισχυρίζονται ότι η επιλογή των οδηγών είναι εξαιρετικά αυστηρή και σύμφωνα με συγκεκριμένα κριτήρια.

Ωστόσο, παρά τις αντιδράσεις, η Uber είναι μια επιχείρηση που έχει γιγαντωθεί γρήγορα και εντυπωσιακά. Οι πελάτες της κάνουν 50 εκατομμύρια διαδρομές τον μήνα σε περισσότερες από 400 πόλεις στον κόσμο. Η Uber απασχολεί πάνω από 7.000 εργαζομένους συνολικά, ενώ η αποτίμηση της αξίας της ανέρχεται σε 62,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η Uber στην Αθήνα

Η έναρξη της λειτουργίας της Uber στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2014 κάθε άλλο παρά ομαλή υπήρξε. Η πρόθεση της εταιρείας να δραστηριοποιηθεί σε ελληνικό έδαφος ήταν ήδη γνωστή από το καλοκαίρι του ίδιου έτους (μάλιστα, οι πρώτες πληροφορίες έκαναν λόγο για λειτουργία της υπηρεσίας και στη Μύκονο), ωστόσο η ανακοίνωση της λειτουργίας έγινε σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας στις 3 Δεκεμβρίου. Κανένας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η εκδήλωση κύλησε ομαλά. Μέλη του Συνδικάτου Αυτοκινητιστών Ταξί Αττικής βρέθηκαν απρόσκλητα στον χώρο της εκδήλωσης ζητώντας να μιλήσουν με υπευθύνους της εταιρείας. Τα πνεύματα οξύνθηκαν αρκετά ώστε να χρειαστεί η παρέμβαση της Αστυνομίας. Είχε προηγηθεί ανακοίνωση του σωματείου που απειλούσε με διαγραφή όσους ιδιοκτήτες ταξί θα συνεργάζονταν με την Uber.

Η αρχική λειτουργία της Uber στην Αθήνα δεν αφορούσε την αμφιλεγόμενη υπηρεσία UberX (δηλαδή των συμβατικών αυτοκινήτων που εκτελούν χρέη ταξί), αλλά λανσαρίστηκε ως εφαρμογή εύρεσης συμβατικών ταξί με το γνωστό τιμολόγιο. Ωστόσο, και μόνο η δραστηριοποίηση της Uber στην Ελλάδα αρκούσε προκειμένου να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από το ΣΑΤΑ. Και βεβαίως υπήρξε συνέχεια.

Τον Σεπτέμβριο του 2015, λιγότερο από έναν χρόνο μετά την έναρξη της λειτουργίας της στην Αθήνα, η Uber πράγματι προσέφερε την υπηρεσία UberX, χωρίς όμως να απασχολεί ιδιώτες οδηγούς, αλλά εταιρείες που είχαν το δικαίωμα να διατηρούν αυτοκίνητα για μεταφορές. Οι αντιδράσεις από τους οδηγούς ταξί ήταν εξαιρετικά έντονες, στα όρια του πολέμου. Σε κάθε ευκαιρία κατήγγελλαν τους οδηγούς που αναγνώριζαν (τα αυτοκίνητα της υπηρεσίας UberX δεν είχαν κάποιο διακριτικό ότι συνεργάζονται με την υπηρεσία). Τελευταίο επεισόδιο ήταν η παρέμβαση της Τροχαίας Αερολιμένα Αθηνών στις 24 Φεβρουαρίου 2016 προκειμένου να σταματήσει τη μεταφορά πελάτη με Uber ως παράνομη, καθώς ο οδηγός δεν διέθετε τα παραστατικά που απαιτούνταν. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, τρία αντίστοιχα περιστατικά είχαν σημειωθεί στο κέντρο της Αθήνας.

Μια αµφιλεγόµενη επιχείρηση

Ασφαλώς, η Αθήνα δεν είναι η μοναδική πόλη όπου η έλευση του φαινομένου Uber έχει προκαλέσει αντίστοιχες αντιδράσεις. Οι δικαστικές υποθέσεις εναντίον της Uber έχουν υπολογιστεί σε 173, μέσα σε μόλις έξι χρόνια λειτουργίας. Οι ενώσεις οδηγών ταξί, κυρίως στην Ευρώπη, έχουν εξαγριωθεί με την υπηρεσία και έχουν σημειωθεί σοβαρές αντιδράσεις στη Γερμανία, στη Γαλλία, στην Ισπανία και στην Ολλανδία. Με το θέμα της Uber έχει ασχοληθεί και η επίτροπος Μεταφορών της ΕΕ, Βιολέτα Μπουλτς.

Και τα προβλήματα δεν σταματούν εκεί. Είναι γνωστή η υπόθεση των κατηγοριών για βιασμό που από τον Δεκέμβριο του 2014 βαρύνουν οδηγό της Uber στο Νέο Δελχί της Ινδίας και οι αντίστοιχες κατηγορίες τον περυσινό Μάρτιο σε βάρος οδηγού της εταιρείας σε Παρίσι και Μασσαχουσέτη. 

Το τελευταίο σίριαλ που έχει προκαλέσει θόρυβο στα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχει να κάνει με τις προσπάθειες των οδηγών της Uber στις ΗΠΑ να ιδρύσουν σωματείο. Αν και τελικώς αυτό τούς επετράπη από τον σημερινό CEO της εφαρμογής, Τράβις Κάλανικ, τελικώς η νομική υπόσταση των οδηγών παραμένει εκείνη του «εργολάβου» και όχι του εργαζομένου, οπότε τα μέσα πίεσης που διαθέτει η ένωση είναι περιορισμένα.

Παρότι ο αλγόριθμος που καθορίζει το κόστος της κάθε διαδρομής, συνήθως προσφέρει μια πιο οικονομική επιλογή σε σύγκριση με το κόστος μίσθωσης ενός συμβατικού ταξί, τον Νοέμβριο του 2014, όταν η 26χρονη Αμερικανίδα Γκαμπριέλ Γουόθεν χρησιμοποίησε την Uber για μια διαδρομή 20 λεπτών εντός της Βαλτιμόρης, χρεώθηκε το εξωπραγματικό ποσό των 326 δολαρίων (περίπου 260 ευρώ, σύμφωνα με την ισοτιμία της περιόδου). Η δικαιολογία της Uber είναι ότι αυτή ήταν η χρέωση της ώρας αιχμής και ακολούθως η Γουόθεν ξεκίνησε καμπάνια κατά της εταιρείας.

Ανασφάλεια μέσα στο όχημα της Uber

Το συναίσθημα του επιβάτη μέσα σε ένα όχημα Uber στην Αθήνα ή στο εξωτερικό είναι αλλόκοτο. Ανεξάρτητα από τον αν ο οδηγός είναι συμπαθής ή αντιπαθής, αν φαίνεται προσεκτικός ή όχι, υπάρχει μια περίεργη μορφή ανασφάλειας που χαρακτηρίζει τη μεταφορά με Uber. Ακόμη και αν η επιχείρηση ισχυρίζεται ότι όλες οι προδιαγραφές τηρούνται. Η αίσθηση τού να βρίσκεσαι σε ένα όχημα χωρίς ιδιαίτερα διακριτικά, ένα κοινό ΙΧ, όπου, αν κάτι πάει στραβά, ουδείς γνωρίζει ποια θα είναι η εξέλιξη. Μπορεί ο πελάτης να μην γνωρίζει τον ταξιτζή όταν μπαίνει σε ένα κανονικό ταξί, πλην όμως υπάρχει αυτή η αίσθηση ότι βρίσκεται στο όχημα ενός επαγγελματία του κλάδου και όχι ενός αγνώστου. Και αυτό δημιουργεί μια ενστικτώδη ανασφάλεια, ειδικά αν βρίσκεσαι στο εξωτερικό.    

Τι όμως έχει η Uber στο πίσω μέρος του μυαλού της για το μέλλον;

Το μέλλον της Uber «διαγράφεται λαμπρό», λένε οι αναλυτές, παρά τις αντιδράσεις. Έχει επίσης προσπαθήσει μέσω της χρήσης των social media και μιας σειράς εντυπωσιακών προσφορών να μετριάσει τις αρνητικές αντιδράσεις.

Κι εδώ έρχεται ο απώτερος σκοπός: Δημοσιεύματα θέλουν την Uber πλέον να συνεργάζεται με την Google στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των αυτοκινήτων χωρίς οδηγό, ενώ άλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι η Google ετοιμάζει τη δική της υπηρεσία, η οποία διαθέτει κοινά χαρακτηριστικά με την Uber. Κάποια μάλιστα δημοσιεύματα θέλουν την Uber, μετά το λανσάρισμα των λιμουζινών Uber στις ΗΠΑ, να αναλαμβάνει και μετακινήσεις μέσω ελικοπτέρου και να επεκτείνει το δίκτυο της στην Κίνα μέσω του κολοσσού ηλεκτρονικού εμπορίου και πληρωμών Alibaba.

Αλλά όσο κι αν έχει απέναντι της ενώσεις ταξί, δικαστήρια, δημοτικές αρχές, μέσα ενημέρωσης, ανταγωνιστές, δυσαρεστημένους πελάτες, το success story της Uber είναι σχεδόν προδιαγεγραμμένο. Κι αυτό για έναν πολύ απλό λόγο: Οι ισχυροί του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, του Φόρουμ στο Νταβός που συγκεντρώνει την παγκόσμια οικονομική και πολιτική ελίτ, αποφάσισαν πάση θυσία να αρχίσουν να ξηλώνουν μια μια τους κλάδους που δίνουν ψωμί σε εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες και να τις αντικαταστήσουν με ρομπότ.

Κι αν το δέλεαρ σήμερα είναι ένα ελάχιστα φθηνότερο κόμιστρο (είναι και μαύρα;) αύριο θα είναι περισσότερη ανεργία και φτώχεια, ακόμα και γι’ αυτόν που σήμερα επιλέγει να κυκλοφορήσει με ταξί…

 www.i-gata.gr